Çinko vücut sistemlerinde pek çok farklı şekilde rol almaktadır. Ancak uzun süreli olarak vücutta depolanması mümkün değildir. Dolayısıyla günlük yeterli miktarda çinko alınamaması çinko eksikliği görülmesine neden olmaktadır. Bu durumda çeşitli takviyelerle dışarıdan alınması gerekir.
Çinko Nedir?
Çinko, bazı gıdalarda doğal olarak bulunan mineraldir. Aynı zamanda vücut için gerekli olan temel mineraller arasındadır. Hücresel metabolizmada görev alır ve çeşitli enzimlerin katalitik aktivitesi için gereklidir. Ayrıca yaraların iyileşmesinde, bağışıklık sisteminin düzgün bir şekilde çalışmasında, DNA sentezinde ve hücre bölünmesinde de görev almaktadır.
Çinko Eksikliği Neden Ortaya Çıkar?
Çinko eksikliği görülmesinin temel nedeni dengesiz ve yetersiz beslenmedir. Çünkü çinko sebze, meyve, tahıl gibi pek çok gıdada bulunmaktadır. Bu nedenle dengeli ve yeterli beslenildiği zaman çinko eksikliğine rastlanması düşük bir ihtimaldir.
Vegan ve vejetaryen beslenen bireylerde çinko eksikliğine daha fazla rastlanmaktadır. Aynı zamanda hamile ya da emziren kadınlar da risk gurubunda yer alır.
Bahsedilenlerin yanı sıra, çeşitli kronik hastalıklar da vücut tarafından çinkonun yeterli düzeyde emilememesine neden olmaktadır.
Çinko Eksikliğinin Belirtileri Nelerdir?
Çinko eksikliğinde ortaya çıkan belirtiler aşağıdaki gibidir:
- Tat ve koku duyusunda azalma yaşanması
- Bebek ve çocuklarda gelişim geriliği
- Ciltte açık ya da iyileşmeyen yaraların meydana gelmesi
- İshal
- Nedensiz bir şekilde kilo verilmesi
- Saç dökülmesi
- Bağışıklık sisteminin zayıflaması sonucunda daha sık enfeksiyon hastalıklarına yakalanma
- Ruhsal değişimler
- Cinsel isteksizlik
- İştah kaybı
- Vücudun çeşitli bölgelerinde ortaya çıkan akneler
- Testosteron hormonunda azalma
- Ten renginde sararma
Çinko Eksikliği Nasıl Anlaşılır?
Çinko eksikliğinde meydana gelen belirtiler sadece çinko eksikliği kaynaklı olmayabilir. Bu nedenle kesin tanı için doktor muayenesi ve çeşitli testlerin yapılması gerekmektedir.
Çinko eksikliği laboratuar verileri ile anlaşılabilmektedir. Çinko eksikliğinin sonucunda çinko takviyesine ihtiyaç duyulup duyulmadığı belirlenirken de bazı faktörler göz önünde bulundurulmalıdır. Bu nedenle doktor muayenesi sonucunda çinko eksikliğine ve çinko takviyesi kullanımına karar verilmelidir.
Çinko Eksikliği Hangi Hastalıklara Yol Açar?
Çinko eksikliğinin tedavi edilmemesi çeşitli hastalıklara yol açabilmektedir. İleri derece çinko eksikliğinin yol açabileceği hastalıklar aşağıdaki gibidir:
- Enfeksiyon hastalıkları
- Kansızlık
- Kısırlık
- Felç ya da kalp krizi
- Obezite
- Gece körlüğü
- Diyabet
- Yumurtalık kanseri
- Cilt kanseri
- Lösemi
- Bağırsak kanseri gibi bazı kanser türleri
Çinko Hangi Besinlerde Bulunur?
Çinko içeren besinler aşağıdaki gibidir:
- Baklagiller
- Kırmızı et
- Kabuklu deniz ürünleri
- Kümes hayvanları
- Yulaf, kinoa başta olmak üzere tahıllar
- Fındık başta olmak üzere kuruyemişler
- Süt
- Yumurta
Diğer besinlere oranla süt ve yumurta daha az çinko içermektedir. Ancak hayvansal besinlerde bitkisel besinlere göre çinko eminimi çok daha yüksektir.
Çinko Eksikliğinin Çözümü Nedir?
Çinko eksikliği için alınabilecek başlıca önlem beslenmenin doğru bir şekilde planlanmasıdır. Aynı zamanda hayvansal gıdaların da yeterli düzeyde tüketilmesi gerekmektedir.
Mayalı ekmekler çinko emiliminde oldukça etkilidir. Bu nedenle beslenme programına eklenebilir.
Çinko eksikliğinde en kolay, hızlı ve etkili yöntem çinko takviyeleridir. Çünkü bazı nedenlerden dolayı ne kadar dengeli beslenilirse beslenilsin çinko eksikliği meydana gelebilmektedir. Bu nedenle çinko takviyesi bu konuda en iyi yardımcıdır.
Çinko takviyesi kullanmadan önce mutlaka gerekli tahlilleri yaptırmalı ve sonrasında takviye kullanmalısınız. Çünkü çinko eksikliği kadar çinko fazlalığı da çeşitli problemlere yol açabilmektedir.
